KADER DEĞİŞEBİLİR Mİ?
Soru: Hz. Allah, takdir ettiği kaderimizi bizim duamızla, istediğimizle ve uğraşmamızla değiştirirmi, yoksa ne kadar uğraşsak takdir-i ilahi değişmezmi?
Cevap: Cenabı Hakk’n takdiratı iki kısma ayrılmaktadır. Kazai muallak.Kazai mübrem Levhi Mahfuz, da tespit edilmiş bulunduğundan burada tebdil (değişiklik) olmaz. Bizim katımızdaki bir hüküm değiştirilmez.(Kaaf: 29) Mealindeki âyeti kerime bunun delilidir. Kazai muallak, Levhi mahfuzu ispatda tespit edilmiş olduğu için bunda değişme olabileceği İslam uleması tarafından açıklanmıştır. Allah dilediğini mahv, dilediği şeyi de ispat eder.” (Rad :39) Mealindeki âyet ile, “Allah onların kötülüklerini iyiliklere tebdil ediverir” (Furkan: 70) manasındaki âyeti kerimeler bu görüşün delili olarak gösterilmektedir. (Fetvalar.Mehmet Emre. c.1.s.470)
KADER OLMASAYDI?.
İşte kaderin gerekliliğini, lüzum ve önemini bildiren âyeti kerime:
Yeryüzünde vuku bulan ve sizin başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce, bir kitapta yazılmış olmasın. Şüphesiz bu, Allah'a göre kolaydır. (Allah bunu) elinizden çıkana üzülmeyesiniz ve Allah'ın size verdiği nimetlerle şımarmayasınız diye açıklamaktadır. Çünkü Allah, kendini beğenip böbürlenen kimseleri sevmez.(Hadid Sûresi Âyet: 22-23)
Netice:
Yazılı olan kaderde: Yaratılmadan önce yaratılacak olan herşeyin ve insanların, sonları ve akıbetleri, önceden Allah tarafından ana hatlarıyla takdir ve tespit edilerek yazılarak; uygulanması için Levhi Mahfuz’da meleklere gösterilmeseydi, bu takdir istikametinde, mecazen söylüyorum raylar döşenmiş olmasaydı ve bazılarının dediği gibi her kişi kendi kaderini çizseydi! Kim annesinden kör, sağır, topal, özürlü doğmak, veya kim ateist, ateşe tapan, mecusi, şeytana tapan satanist, öküze tapan, puta tapan kafir ve gayrimüslim bir aileden doğmak isterdi? Kim dindar ve zengin bir aile çocuğu olmak istemezdi? Herkes zengin olsa kim kimin işini görür? Çöpleri kim temizler, yolları kim süpürür? Kim hamallık yapar, doktorluk dururken kim müstahdem olmak isterdi? Bunu fakirleri kınamak için söylemiyorum. İyilik yapan dindar fakirler, iyilik yapan dindar zenginlerden bir hadisi şerife göre; beş yüz sene önce cennete gireceklerdir. Burası imtihan yeridir. Gerçek adalet ahirette olacaktır.
Bu kısma Bediüzzaman Saidi Nursi Hz. lerinin rüyayı sadıka ile ilgili olarak kader konusunu izah eden mektubatından bir pasajını alıyorum:
Rüyayı sadıka, benim için hakkel yakin derecesine gelmiş ve pek çok tecrübatımla, Kader-i İlahinin her şeye müsait olduğuna bir hüccet-i katı hükmüne geçmiştir.Evet bu rüyalar, benim için hususan bu birkaç sene zarfımda o derceye gelmiştir ki; mesela : Yarın başıma gelecek en küçük hadisat ve en ehemmiyetsiz muamelat ne hatta en adi muhaverat yazılı olduğunu ve daha gelmeden muayyen olduğunu ve gecede onları görmekle, dilim ile değil, gözüm ile okuduğum bana kati olmuştur.Bir değil, yüz değil, belki bin defa gecede, hiç düşünmediğim halde gördüğüm bazı adamlar veyahut söylediğim meseleler, o gecenin gündüzünde, az bir tabir ile aynen çıkıyor.Demek en cüzi hadisat vukua gelmeden evvel hem mukayyettir, hem yazılmıştır.Demek tesdüf yok, hadisat başıboş gelmiyor, intizamsız değillerdir!..(Bediüzzaman Said-i Nursi,Mektubat,s:322,Ankara-1958)
Netice olarak diyoruz ki Yukarıdaki âyet ve hadislerin bildirdiği gibi: Kader vardır. Ve ona inanmak imanın gereklerindendir.
M.Avni (Avnullah)ÖZMANSUR
Soru: Hz. Allah, takdir ettiği kaderimizi bizim duamızla, istediğimizle ve uğraşmamızla değiştirirmi, yoksa ne kadar uğraşsak takdir-i ilahi değişmezmi?
Cevap: Cenabı Hakk’n takdiratı iki kısma ayrılmaktadır. Kazai muallak.Kazai mübrem Levhi Mahfuz, da tespit edilmiş bulunduğundan burada tebdil (değişiklik) olmaz. Bizim katımızdaki bir hüküm değiştirilmez.(Kaaf: 29) Mealindeki âyeti kerime bunun delilidir. Kazai muallak, Levhi mahfuzu ispatda tespit edilmiş olduğu için bunda değişme olabileceği İslam uleması tarafından açıklanmıştır. Allah dilediğini mahv, dilediği şeyi de ispat eder.” (Rad :39) Mealindeki âyet ile, “Allah onların kötülüklerini iyiliklere tebdil ediverir” (Furkan: 70) manasındaki âyeti kerimeler bu görüşün delili olarak gösterilmektedir. (Fetvalar.Mehmet Emre. c.1.s.470)
KADER OLMASAYDI?.
İşte kaderin gerekliliğini, lüzum ve önemini bildiren âyeti kerime:
Yeryüzünde vuku bulan ve sizin başınıza gelen herhangi bir musibet yoktur ki, biz onu yaratmadan önce, bir kitapta yazılmış olmasın. Şüphesiz bu, Allah'a göre kolaydır. (Allah bunu) elinizden çıkana üzülmeyesiniz ve Allah'ın size verdiği nimetlerle şımarmayasınız diye açıklamaktadır. Çünkü Allah, kendini beğenip böbürlenen kimseleri sevmez.(Hadid Sûresi Âyet: 22-23)
Netice:
Yazılı olan kaderde: Yaratılmadan önce yaratılacak olan herşeyin ve insanların, sonları ve akıbetleri, önceden Allah tarafından ana hatlarıyla takdir ve tespit edilerek yazılarak; uygulanması için Levhi Mahfuz’da meleklere gösterilmeseydi, bu takdir istikametinde, mecazen söylüyorum raylar döşenmiş olmasaydı ve bazılarının dediği gibi her kişi kendi kaderini çizseydi! Kim annesinden kör, sağır, topal, özürlü doğmak, veya kim ateist, ateşe tapan, mecusi, şeytana tapan satanist, öküze tapan, puta tapan kafir ve gayrimüslim bir aileden doğmak isterdi? Kim dindar ve zengin bir aile çocuğu olmak istemezdi? Herkes zengin olsa kim kimin işini görür? Çöpleri kim temizler, yolları kim süpürür? Kim hamallık yapar, doktorluk dururken kim müstahdem olmak isterdi? Bunu fakirleri kınamak için söylemiyorum. İyilik yapan dindar fakirler, iyilik yapan dindar zenginlerden bir hadisi şerife göre; beş yüz sene önce cennete gireceklerdir. Burası imtihan yeridir. Gerçek adalet ahirette olacaktır.
Bu kısma Bediüzzaman Saidi Nursi Hz. lerinin rüyayı sadıka ile ilgili olarak kader konusunu izah eden mektubatından bir pasajını alıyorum:
Rüyayı sadıka, benim için hakkel yakin derecesine gelmiş ve pek çok tecrübatımla, Kader-i İlahinin her şeye müsait olduğuna bir hüccet-i katı hükmüne geçmiştir.Evet bu rüyalar, benim için hususan bu birkaç sene zarfımda o derceye gelmiştir ki; mesela : Yarın başıma gelecek en küçük hadisat ve en ehemmiyetsiz muamelat ne hatta en adi muhaverat yazılı olduğunu ve daha gelmeden muayyen olduğunu ve gecede onları görmekle, dilim ile değil, gözüm ile okuduğum bana kati olmuştur.Bir değil, yüz değil, belki bin defa gecede, hiç düşünmediğim halde gördüğüm bazı adamlar veyahut söylediğim meseleler, o gecenin gündüzünde, az bir tabir ile aynen çıkıyor.Demek en cüzi hadisat vukua gelmeden evvel hem mukayyettir, hem yazılmıştır.Demek tesdüf yok, hadisat başıboş gelmiyor, intizamsız değillerdir!..(Bediüzzaman Said-i Nursi,Mektubat,s:322,Ankara-1958)
Netice olarak diyoruz ki Yukarıdaki âyet ve hadislerin bildirdiği gibi: Kader vardır. Ve ona inanmak imanın gereklerindendir.
M.Avni (Avnullah)ÖZMANSUR