Hoşgeldiniz İslami Forum Sayfası

[FiSeBiLiLLaH]

[FONT=&quot]Muhammed et-Tuveyjrî[/FONT]




[FONT=&quot]Terceme eden: Muhammed Şahin[/FONT]




[FONT=&quot]Tetkik eden: Ümmü Nebil[/FONT]




[FONT=&quot]Rabva Semti İslâmî Dâvet Bürosu[/FONT]


​

[FONT=&quot]Hamd, yalnızca Allah'adır. Salât ve selâm da Peygamberimiz Muhammed -sallallahu aleyhi ve sellem-'edir.
Âdâb kelimesi, edeb kelimesinin çoğulur.

Edebin anlamı: Sözlerin, fiillerin ve ahlâkın güzelliklerinden övülen şeylerin kullanılmasıdır.
İslâm, noksansız, kâmil bir dîndir. İnsan hayatını her yönüyle düzenlemiş, ona faydalı şeyleri emretmiş, zararlı şeyleri yasaklamış, yeme ve içmesinden önce, uykusundan önce ve uykusundan uyandıktan sonra, mukimlik halinde ve yolculuğu sırasında ve diğer hallerde, hem kendisi, hem de başkasıyla ilgili birtakım âdâbı farz kılmıştır.
Nitekim Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:

[/FONT]ﮋﮠﮡﮢﮣﮤﮥﮦﮧﮨﮩﮪﮫﮬﮭﮮﮯﮰﮊ[FONT=&quot][ [/FONT]سورةالحشرمنالآية[FONT=&quot]: [/FONT]٧[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Rasûl (Muhammed -sallallahu aleyhi ve sellem-) size neyi verdiyse onu alın, size neyi de yasakladıysa ondan vazgeçin. (Emirlerini yerine getirmek ve yasakladıklarından da sakınmak sûretiyle) Allah'tan korkun. Şüphe yok ki (emir ve yasaklarına aykırı hareket edenler için) Allah'ın azabı çetindir." [/FONT][FONT=&quot][1][/FONT][FONT=&quot]

Kur'an ve sahih sünnette gelen bu âdâbdan bazıları şunlardır:

1. SELÂM ÂDÂBI

SELÂMIN FAZÎLETİ:

1. Abdullah b. Amr'dan -Allah ondan ve babasından râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

(( [/FONT]أَنَّرَجُلاًسَأَلَالنَّبِيَّ[FONT=&quot] × [/FONT]أَيُّالْإِسْلاَمِخَيْرٌ؟قَالَ[FONT=&quot]: [/FONT]تُطْعِمُالطَّعَامَ،وَتَقْرَأُالسَّلاَمَعَلَىمَنْعَرَفْتَ،وَمَنْلَمْتَعْرِفْ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]متفقعليه[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Bir adam, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e: İslâm'ın hangi hasletleri ve amelleri daha hayırlıdır (başkası için çok faydalıdır)? diye sordu. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-: Yemek yedirmen ve tanıdığın ve tanımadığın herkese selâm vermendir, buyurdu."[/FONT][FONT=&quot][2][/FONT][FONT=&quot]

2. Ebu Hureyre'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyrumuştur:

(([/FONT]لاَتَدْخُلُونَالْجَنَّةَحَتَّىتُؤْمِنُوا،وَلاَتُؤْمِنُواحَتَّىتَحَابُّوا،أَوَلاَأَدُلُّكُمْعَلَىشَيْءٍإِذَافَعَلْتُمُوهُتَحَابَبْتُمْ[FONT=&quot]:[/FONT]أَفْشُواالسَّلاَمَبَيْنَكُمْ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]رواهمسلم[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Nefsim elinde olan Allah'a yemîn olsun ki,îmân etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de (tam anlamıyla) îmân etmiş olamazsınız. Size, yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir şeyi göstereyim mi: Selâmı aranızda yayınız."[/FONT][FONT=&quot][3][/FONT][FONT=&quot]

3. Abdullah b. Selâm'dan -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

"Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'i şöyle derken işittim:

(( [/FONT]أَيُّهَاالنَّاسُ[FONT=&quot]! [/FONT]أَفْشُواالسَّلاَمَ،وَأَطْعِمُواالطَّعَامَ،وَصَلُّواوَالنَّاسُنِيَامٌ،تَدْخُلُونَالْجَنَّةَبِسَلاَمٍ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]رواهالترمذيوابنماجه[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Ey insanlar! (Tanıdığınız ve tanımadığınız herkese vererek) selâmı yayın, (yoksul ve yetimlere) yemek yedirin ve (geceleyin) insanlar uyurlarken namaz kılın ki cennete selâmetle giresiniz."[/FONT][FONT=&quot][4][/FONT][FONT=&quot]

SELÂM NASIL VERİLİR?

1. Allah Teâlâ selâm hakkında şöyle buyurmuştur:

[/FONT]ﮋﯿ[FONT=&quot]ﰀ[/FONT][FONT=&quot]ﰁ[/FONT][FONT=&quot]ﰂ[/FONT][FONT=&quot]ﰃ[/FONT][FONT=&quot]ﰄ[/FONT][FONT=&quot]ﰅ[/FONT][FONT=&quot]ﰆﰇ[/FONT][FONT=&quot]ﰈ[/FONT][FONT=&quot]ﰉ[/FONT][FONT=&quot]ﰊ[/FONT][FONT=&quot]ﰋ[/FONT][FONT=&quot]ﰌ[/FONT][FONT=&quot]ﰍ[/FONT][FONT=&quot]ﰎ[/FONT][FONT=&quot]ﰏ[/FONT]ﮊ[FONT=&quot][ [/FONT]سورةالنساء[FONT=&quot]: [/FONT]٨٦[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Size (müslüman birisi tarafından) selâm verildiği zaman,siz de onu ondan (onun selâmdan) daha güzeli ile selâmlayın (karşılık verin) veya ona, verilen selâm gibi selâmla karşılık verin. Şüphesiz ki Allah, her şeyin karşılığını verendir."[/FONT][FONT=&quot][5][/FONT][FONT=&quot]

2. İmrân b. Husayn'dan -Allah ondan ve babasından râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

(([/FONT]جَاءَرَجُلٌإِلَىالنَّبِيِّ[FONT=&quot] × [/FONT]فَقَالَ[FONT=&quot]:[/FONT]السَّلاَمُعَلَيْكُمْ،فَرَدَّعَلَيْهِالسَّلاَمَ،ثُمَّجَلَسَ[FONT=&quot]. [/FONT]فَقَالَالنَّبِيُّ[FONT=&quot] ×: [/FONT]عَشْرٌ[FONT=&quot]. [/FONT]ثُمَّجَاءَآخَرُفَقَالَ[FONT=&quot]: [/FONT]السَّلاَمُعَلَيْكُمْوَرَحْمَةُاللَّهِ،فَرَدَّعَلَيْهِفَجَلَسَ[FONT=&quot]. [/FONT]فَقَالَ[FONT=&quot]: [/FONT]عِشْرُونَ[FONT=&quot]. [/FONT]ثُمَّجَاءَآخَرُفَقَالَ[FONT=&quot]: [/FONT]السَّلاَمُعَلَيْكُمْوَرَحْمَةُاللَّهِوَبَرَكَاتُهُ،فَرَدَّعَلَيْهِفَجَلَسَ[FONT=&quot]. [/FONT]فَقَالَ[FONT=&quot]: [/FONT]ثَلاَثُونَ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]رواهأبوداودوالترمذي[FONT=&quot] ] [/FONT][FONT=&quot]

"Bir adam Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e gelerek: Esselâmu aleykum, dedi. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- adamın selâmını aldı (aleykum selâm diyerek karşılık verdi).Sonra adam oturdu.Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-: Ona on sevap verildi (veya ona on sevap yazıldı) buyurdu. Sonra başka birisi gelerek: Esselâmu aleykum ve rahmetullah,dedi. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- adamın selâmını aldı (aleykum selâm ve rahmetullah diyerek karşılık verdi).Sonra adam oturdu.Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-: Ona yirmi sevap verildi (veya ona yirmi sevap yazıldı) buyurdu. Sonra başka birisi gelerek:Esselâmu aleykum ve rahmetullahi ve berakatuhu, dedi. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- adamın selâmını aldı (aleykum selâm ve rahmetullahi ve berakatuhu diyerek karşılık verdi). Sonra adam oturdu. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-: Ona otuz sevap verildi (veya ona otuz sevap yazıldı) buyurdu. "[/FONT][FONT=&quot][6][/FONT][FONT=&quot]

SELÂMI ÖNCE VERENİN FAZÎLETİ:

1. Ebu Eyyûb el-Ensârî'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

(( [/FONT]لاَيَحِلُّلِمُسْلِمٍأَنْيَهْجُرَأَخَاهُفَوْقَثَلاَثِلَيَالٍ،يَلْتَقِيَانِفَيُعْرِضُهَذَاوَيُعْرِضُهَذَاوَخَيْرُهُمَاالَّذِييَبْدَأُبِالسَّلاَمِ[FONT=&quot])) [ [/FONT]متفقعليه[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Müslümanın, diğer bir müslüman kardeşini üç günden fazla terketmesi (onunla dargın durması), helâl olmaz. Birbirleriyle karşılaştıklarında o yüz çevirir, bu da yüz çevirir.O ikisinden en fazîletlisi, selâmı ilk önce verendir. "[/FONT][FONT=&quot][7][/FONT][FONT=&quot]

2. Ebu Ümâme'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

(( [/FONT]إِنَّأَوْلَىالنَّاسِبِاللَّهِمَنْبَدَأَهُمْبِالسَّلاَمِ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]رواهأبوداودوالترمذي[FONT=&quot] ] [/FONT][FONT=&quot]

"Şüphesiz ki insanlar içerisinde Allah'ın rahmetine en yakın (en lâyık)olan kimse, onlara ilk önce selâm verendir. "[8]

SELÂMA HAK SAHİBİ OLANLAR KİMLERDİR?

1. Ebu Hureyre'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

(( [/FONT]يُسَلِّمُالصَّغِيرُعَلَىالْكَبِيرِ،وَالْمَارُّعَلَىالْقَاعِدِ،وَالْقَلِيلُعَلَىالْكَثِيرِ[FONT=&quot])) [/FONT]

[FONT=&quot][ [/FONT]متفقعليه[FONT=&quot] ][/FONT]​

[FONT=&quot]"Yaşça küçük olan, yaşça büyük olana, yürüyen oturana ve az olan topluluk da çok olan topluluğa selâm versin.[/FONT][FONT=&quot][9]" [10][/FONT][FONT=&quot]

2. Ebu Hureyre'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

(( [/FONT]يُسَلِّمُالرَّاكِبُعَلَىالْمَاشِي،وَالْمَاشِيعَلَىالْقَاعِدِ،وَالْقَلِيلُعَلَىالْكَثِيرِ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]متفقعليه[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Bineğe binen yürüyene, yürüyen oturana ve az olan topluluk, çok olan topluluğa selâm versin.[/FONT][FONT=&quot][11]" [12][/FONT][FONT=&quot]

KADINLARA VE ÇOCUKLARA SELÂM VERMEK:

1. Yezîd'in kızı Esmâ'dan -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

(( [/FONT]مَرَّعَلَيْنَاالنَّبِيُّ[FONT=&quot] × [/FONT]فِينِسْوَةٍفَسَلَّمَعَلَيْنَا[FONT=&quot] )) [ [/FONT]رواهأبوداودوابنماجه[FONT=&quot]][/FONT][FONT=&quot]

"Kadınlar topluluğu olduğumuz bir sırada Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- bize uğradı ve bize selâm verdi."[/FONT][FONT=&quot][13][/FONT][FONT=&quot]

2.(([/FONT]عَنْأَنَسِبْنِمَالِكٍسأَنَّهُمَرَّعَلَىصِبْيَانٍفَسَلَّمَعَلَيْهِمْ،وَقَالَ[FONT=&quot]: [/FONT]كَانَالنَّبِيُّ[FONT=&quot] × [/FONT]يَفْعَلُهُ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]متفقعليه[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Enes b. Mâlik'ten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o çocuklara uğrayıp selâm vermiş ve şöyle demiştir: Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- böyle yapardı."[/FONT][FONT=&quot][14][/FONT][FONT=&quot]

FİTNEDEN EMÎN OLUNDUĞU TAKDİRDE KADINLARIN ERKEKLERE SELÂM VERMESİ:

Ebu Tâlib'in kızı Ümmü Hâni'den[/FONT][FONT=&quot] [15][/FONT][FONT=&quot] -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:
(( [/FONT]ذَهَبْتُإِلَىرَسُولِاللَّهِ[FONT=&quot] × [/FONT]عَامَالْفَتْحِفَوَجَدْتُهُيَغْتَسِلُوَفَاطِمَةُابْنَتُهُتَسْتُرُهُ،قَالَتْ[FONT=&quot]: [/FONT]فَسَلَّمْتُعَلَيْهِفَقَالَ[FONT=&quot]:[/FONT]مَنْهَذِهِ؟فَقُلْتُ[FONT=&quot]: [/FONT]أَنَاأُمُّهَانِئٍبِنْتُأَبِيطَالِبٍ[FONT=&quot]. [/FONT]فَقَالَ[FONT=&quot]: [/FONT]مَرْحَبًابِأُمِّهَانِئٍ[FONT=&quot] )) [ [/FONT]متفقعليه[FONT=&quot] ][/FONT][FONT=&quot]

"Mekke'nin fethi yılında Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'e gittiğimde onu yıkanırken, kızı Fâtıma'nın kendisini örterken buldum. (Ümmü Hâni) dedi ki: Ona selâm verdim. Kim o kadın, dedi. Bunun üzerine: Ben, Ebu Tâlib'in kızı Ümmü Hâni'yim, dedim. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-: Hoşgeldin Ümmü Hâni! buyurdu." [/FONT][FONT=&quot][16][/FONT][FONT=&quot]

[/FONT]

 

[FiSeBiLiLLaH]

EVE GİRERKEN SELÂM VERMEK:

Allah Teâlâ buyuruyor ki:

ﮋﯝﯞﯟﯠﯡﯢﯣﯤﯥﯦﯧﯨﯩﯪﯫﯬﯭﯮﯯﯰﯱﮊ[ سورةالنور: ٦١ ]

"(Ey mü'minler! İster meskun olsun, ister meskun olmasın) evlere girdiğiniz zaman, Allah katından mübârek (sevgi ve muhabbeti artıran) ve pek güzel (işiten kimseye hoş gelen) bir esenlik olarak birbirinize selâm verin." [17]

ZİMMET EHLİNE [18] SELÂM VERMEMEK GEREKİR:

1. Ebu Hureyre'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
(( لاَتَبْدَءُواالْيَهُودَوَلاَالنَّصَارَىبِالسَّلاَمِ،فَإِذَالَقِيتُمْأَحَدَهُمْفِيطَرِيقٍفَاضْطَرُّوهُإِلَىأَضْيَقِهِ )) [ رواهمسلم ]

"Yahûdî ve hıristiyanlara ilk önce selâm veren siz olmayın. Onlardan birisiyle yolda karşılaştığınız zaman onu, yolun dar olan tarafına doğru sıkıştırınız."[19]

2. Enes b. Mâlik'ten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:

((إِذَاسَلَّمَعَلَيْكُمْأَهْلُالْكِتَابِ،فَقُولُوا: وَعَلَيْكُمْ)) [ متفقعليه ]

"Kitap ehli (yahûdî ve hıristiyanlar) size selâm verdiği zaman, siz de 've aleyküm'[20]deyin!"[21]

MÜSLÜMANLAR VE KÂFİRLERİN BULUNDUĞU BİR MECLİSE GELEN KİMSE MÜSLÜMANLARI KASTEDEREK SELÂM VERİR:

Üsâme b. Zeyd'den -Allah ondan ve babasından râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

"Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- Sa'd b. Ubâde'yi hastalığında ziyâret etmişti. Meclise geldiğinde içlerinde müslümanlar, putlara tapan müşrikler ve yahûdîler vardı.Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- onlara selâm verdi. Sonra durdu ve bineğinden inip onları Allah'ın dînine (müslüman olmaya) çağırıp onlara Kur'an okudu."[22]

BİR MECLİSE GİRERKEN VE MECLİSTEN ÇIKARKEN SELÂM VERMEK:

Ebu Hureyre'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
(( إِذَاانْتَهَىأَحَدُكُمْإِلَىالْمَجْلِسِفَلْيُسَلِّمْ،فَإِذَاأَرَادَأَنْيَقُومَفَلْيُسَلِّمْ،فَلَيْسَتْالْأُولَىبِأَحَقَّمِنْالْآخِرَةِ )) [ رواهأبوداودوالترمذي ]

"Sizden biriniz bir meclise geldiğinde, selâm versin.Kalkmak istediğinde yine selâm versin.Çünkü birinci selâm, ikinci selâmdan daha hak sahibi, daha evlâ değildir (aksine her ikisi de hak ve sünnettir)."[23]

BULUŞMA SIRASINDA BİRBİRİNE EĞİLMEMEK GEREKİR:

Enes b. Mâlik'ten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:
(( قَالَرَجُلٌ: يَارَسُولَاللَّهِ! الرَّجُلُمِنَّايَلْقَىأَخَاهُأَوْصَدِيقَهُأَيَنْحَنِيلَهُ؟قَالَ: لاَ. قَالَ: أَفَيَلْتَزِمُهُوَيُقَبِّلُهُ؟قَالَ: لاَ.قَالَ: أَفَيَأْخُذُبِيَدِهِوَيُصَافِحُهُ؟قَالَ: نَعَمْ )) [ رواهالترمذيوابنماجه ]

"Bir adam: Ey Allah'ın elçisi! Bizden birisi (müslüman) kardeşi veya arkadaşı ile karşılaştığında onun için eğilir (başını ona eğer) mi? diye sordu. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-: Hayır,buyurdu.Adam: Peki onunla kucaklaşıp onu öpebilir mi? diye sordu. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-: Hayır, buyurdu.Adam: Peki elinden tutup tokaşabilir mi? diye sordu.Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-: Evet, buyurdu."[24]

TOKALAŞMANIN (MUSAFAHANIN) FAZÎLETİ:

Berâ b. Âzib'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- şöyle buyurmuştur:
(( مَامِنْمُسْلِمَيْنِيَلْتَقِيَانِفَيَتَصَافَحَانِإِلاَّغُفِرَلَهُمَاقَبْلَأَنْيَفْتَرِقَا ))

[ رواهأبوداودوالترمذي ]​

"İki müslüman birbiriyle buluştuğunda tokalaşırsa, oradan ayrılmadan önce her ikisinin (küçük) günahları bağışlanır."[25]

TOKALAŞMA VE KUCAKLAŞMA NE ZAMAN OLUR?

Enes b. Mâlik'ten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

(( كاَنَأَصْحَابُالنَّبِيِّ ×إِذَاتَلاَقَوْاتَصَافَحُوا،وَإِذَاقَدِمُوامِنْسَفَرٍتَعَانَقُوا )) [ رواهالطبرانيفيالأوسط ]

"Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'in ashâbı buluştuklarında birbirleriyle tokalaşırlar, yolculuktan döndüklerinde ise kucaklaşırlardı."[26]

HAZIRDA OLMAYANIN SELÂMI NASIL ALINIR?

1. Âişe'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- kendisine şöyle demiştir:

((يَاعَائِشَةُ! هَذَاجِبْرِيلُيَقْرَأُعَلَيْكِالسَّلاَمَ. فَقَالَتْ: وَعَلَيْهِالسَّلاَمُوَرَحْمَةُاللَّهِوَبَرَكَاتُهُ. تَرَىمَالاَأَرَى،تُرِيدُالنَّبِيَّ × )) [ متفقعليه ]

"Ey Âişe! Bu Cebrâil'dir. Sana selâm veriyor. Bunun üzerine Âişe: 'Ve aliyhis-selâm ve rahmetullahi ve berakatuh', dedi. Âişe -Allah ondan râzı olsun- Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'i kastederek: Senin gördüğünü ben göremiyorum, dedi."[27]

2. Bir adam, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e gelerek:

(( إِنَّأَبِييَقْرَأُعَلَيْكَالسَّلاَمَ. فَقَالَالنَّبِيُّ ×:عَلَيْكَوَعَلَىأَبِيكَالسَّلاَمُ ))

[ رواهأحمدوأبوداود ]​

"Babam sana selâm yolluyor, dedi. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- ona: Sana ve babana da selâm olsun, buyurdu." [28]

GELENE YARDIM ETMEK VE SAYGI GÖSTERMEK İÇİN AYAĞA KALKMAK:

1. Ebu Saîd'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

((أَنَّأَهْلَقُرَيْظَةَنَزَلُواعَلَىحُكْمِسَعْدٍ،فَأَرْسَلَالنَّبِيُّ × إِلَيْهِفَجَاءَ،فَقَالَ: قُومُواإِلَىسَيِّدِكُمْأَوْقَالَ: خَيْرِكُمْ )) [ متفقعليه ]

"Kureyza ehli (yahûdileri) Sa'd. Muaz'ın -Allah ondan râzı olsun- hükmüne râzı oldular. Bunun üzerine Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- (gelmesi için) kendisine bir elçi yolladı. Sa' b. Muaz gelince, Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- Ensar'a: Efendiniz için ayağa kalkın veya en hayırlınız için ayağa kalkın [29], buyurdu."[30]

Başka bir rivâyette şöyle buyurmuştur:

(( قُومُواإِلَىسَيِّدِكُمْفَأَنْزَلُوهُ)) [ رواهأحمد ]

"Efendiniz için ayağa kalkın ve onu merkebinden indirin."[31]

2. Mü'minlerin annesi Âişe'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:
(( مَارَأَيْتُأَحَدًاكَانَأَشْبَهَسَمْتًاوَهَدْيًاوَدَلاًّبِرَسُولِاللَّهِ × مِنْفَاطِمَةَل،كَانَتْإِذَادَخَلَتْعَلَيْهِقَامَإِلَيْهَا،فَأَخَذَبِيَدِهَاوَقَبَّلَهَاوَأَجْلَسَهَافِيمَجْلِسِهِ،وَكَانَإِذَادَخَلَعَلَيْهَاقَامَتْإِلَيْهِفَأَخَذَتْبِيَدِهِفَقَبَّلَتْهُوَأَجْلَسَتْهُفِيمَجْلِسِهَا )) [رواهأبوداودوالترمذي ]

"Görünüş, yol ve güzel ahlâk bakımından Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'e benzeyen Fâtıma'dan -Allah ondan râzı olsun-başka birisini görmedim. Fâtıma, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'in huzuruna girdiğinde, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- ona doğru ayağa kalkar, elinden tutar, onu(iki gözünün arasından veya başından)öper ve kendiyerine oturturdu. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- onun yanına girdiğinde ise, Fâtıma -Allah ondan râzı olsun- ona doğru ayağa kalkar, onun elinden tutar, onu (elinden veya başından) öper ve kendi yerine oturturdu."[32]

KENDİSİ İÇİN AYAĞA KALKILMASINI VEYA KENDİSİ İÇİN AYAKTA DURULMASINI İSTEMENİN ÇİRKİN OLUŞU:

Muâviye'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'i şöyle derken işittim, demiştir:

((مَنْسَرَّهُأَنْيَتَمَثَّلَلَهُالرِّجَالُقِيَامًا،فَلْيَتَبَوَّأْمَقْعَدَهُمِنْالنَّارِ))[ رواهالترمذي ]
"Her kim, erkeklerin kendisine (tâzim göstermeleri için önünde) ayağa kalkmalarından hoşlanırsa [33],cehennemdeki yerine hazırlansın."[34]

İŞİTMEDİĞİ TAKDİRDE SELÂMI ÜÇ DEFA TEKRARLAMANIN SÜNNET OLUŞU:

Enes b.Mâlik -Allah ondan râzı olsun-,Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den rivâyet ettiğine göre, o şöyle demiştir:

(( أَنَّهُكَانَإِذَاتَكَلَّمَبِكَلِمَةٍأَعَادَهَاثَلاَثًاحَتَّىتُفْهَمَعَنْهُ،وَإِذَاأَتَىعَلَىقَوْمٍفَسَلَّمَعَلَيْهِمْ،سَلَّمَعَلَيْهِمْثَلاَثًا )) [ رواهالبخاري ]

"Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- bir söz söylediği zaman kendisinden anlaşılsın diye o sözü üç defa tekrarlardı. Bir topluluğa geldiği zaman, onlara selâm verirdi. (Sesini işittiremediğinden endişe ettiği zaman) onlara üç defa selâm verirdi."[35]

BİR TOPLULUĞA SELÂM VERMEK:

Ali b. Ebî Tâlib'ten -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-'den rivâyet ettiğine göre, o şöyle demiştir:
(( يُجْزِئُعَنْالْجَمَاعَةِإِذَامَرُّواأَنْيُسَلِّمَأَحَدُهُمْ،وَيُجْزِئُعَنْالْجُلُوسِأَنْيَرُدَّأَحَدُهُمْ )) [ رواهأبوداود ]

"Bir topluluk, bir topluluğa uğradığında onlardan birisinin selâm vermesi ve kendilerine selâm verilen oturan topluluktan da birisinin onun selâmını alması yeterlidir."[36]

TUVALET İHTİYACINI GİDERİRKEN SELÂM VERMEMEK VE ALMAMAK GEREKİR:

1. Abdullah b. Ömer'den -Allah ondan ve babasından râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:

((أَنَّرَجُلاًمَرَّوَرَسُولُاللَّهِ × يَبُولُفَسَلَّمَ،فَلَمْيَرُدَّعَلَيْهِ)) [ رواهمسلم ]

"Bir adam, Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- küçük abdestini yaparken ona uğradı ve selâm verdi. Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- onun selâmını almadı."[37]

2. ((عَنْالْمُهَاجِرِبْنِقُنْفُذٍاأَنَّهُأَتَىالنَّبِيَّ × وَهُوَيَبُولُفَسَلَّمَعَلَيْهِ،فَلَمْيَرُدَّعَلَيْهِحَتَّىتَوَضَّأَ،ثُمَّاعْتَذَرَإِلَيْهِ،فَقَالَ: إِنِّيكَرِهْتُأَنْأَذْكُرَاللَّهَعَزَّوَجَلَّإِلاَّعَلَىطُهْرٍ)) [ رواهأبوداودوالنسائي ]

"Muhâcir b. Kunfuz'dan -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- küçük abdestini yaparken geldi ve ona selâm verdi.Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem- abdest alıncaya kadar onun selâmını almadı. Sonra ondan mazeretini kabul etmesini istedi ve: Ben, Allah -azze ve celle-'yi abdestsiz olarak anmayı çirkin gördüğüm için (selâmını almadım),dedi."[38]

MİSÂFİRİ AĞIRLAMANIN, TANINMASI VE MİSÂFİR EDİLMESİ İÇİN YABANCIDAN KENDİSİNİ TANITMASINI İSTEMENİN MÜSTEHAP OLUŞU:

Ebu Cemra'dan -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:
(( كُنْتُأُتَرْجِمُبَيْنَابْنِعَبَّاسٍوَبَيْنَالنَّاسِفَقَالَ: إِنَّوَفْدَعَبْدِالْقَيْسِأَتَوُاالنَّبِيَّ × فَقَالَ: مَنِالْوَفْدُأَوْمَنِالْقَوْمُ؟قَالُوا:رَبِيعَةُ. فَقَالَ: مَرْحَبًابِالْقَوْمِأَوْبِالْوَفْدِغَيْرَخَزَايَاوَلاَنَدَامَى...)) [ متفقعليه ]

"Ben, İbn-i Abbas ile insanlar arasında onun sözlerini terceme ediyordum.[39] İbn-i Abbas şöyle dedi: Abdulkays heyeti Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e geldiğinde Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem- onlara: Gelen heyet veya topluluk kimdir? diye sordu. Onlar: Rabîa kabilesi dediler.Peygamber-sallallahu aleyhi ve sellem-: Gelen topluluk veya heyet, zelîl ve pişman olmamış kimseler olarak hoşgeldiler, buyurdu."[40]

ALEYKES-SELÂM DİYE SELÂM VERMENİN ÇİRKİN OLUŞU:

1. Câbir b. Süleym'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunduğuna göre, o şöyle demiştir:
(( أَتَيْتُالنَّبِيَّ × فَقُلْتُ:عَلَيْكَالسَّلاَمُيَارَسُولَاللَّهِ! قَالَ:لاَتَقُلْعَلَيْكَالسَّلاَمُ،وَلَكِنْقُلْ: اَلسَّلاَمُعَلَيْكَ )) [ رواهأبوداودوالترمذي ]

"Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e geldim ve: 'Aleykes-Selâm' ey Allah'ın elçisi! dedim. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-: 'Aleykes-Selâm' deme. Fakat 'Esselâmu Aleyke' de, buyurdu."[41]

Başka bir rivâyette ise şöyle demiştir:
(( أَتَيْتُالنَّبِيَّ × فَقُلْتُ:عَلَيْكَالسَّلاَمُيَارَسُولَاللَّهِ! قَالَ:لاَتَقُلْعَلَيْكَالسَّلاَمُ،فَإِنَّعَلَيْكَالسَّلاَمُتَحِيَّةُالْمَوْتَى )) [ رواهأبوداود ]

"Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'e geldim ve: 'Aleykes-Selâm' ey Allah'ın elçisi! dedim.Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-: 'Aleykes-Selâm' deme.Çünkü 'Aleykes-Selâm', ölülerin selâmıdır, buyurdu."[42]

 

[FiSeBiLiLLaH]

[1] Haşr Sûresi: 7

[2] Buhârî, hadis no: 12. Lafız ona âittir. Müslim, hadis no: 39

[3] Müslim, hadis no: 54

[4] Hadis sahihtir. Tirmizî, hadis no: 2485, lafız kendisine âittir. Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 2019, İbn-i Mâce, hadis no: 1334, Sahihu Sünen-i İbn-i Mâce, hadis no: 1097

[5] Nisâ Sûresi: 86

[6] Hadis sahihtir. Ebû Dâvûd, hadis no: 5195, Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4327, Tirmizî, hadis no: 2689, Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 2163

[7] Buhârî, hadis no:6077, Müslim, hadis no: 2560. Lafız, Müslim'e âittir.

[8] Hadis sahihtir. Ebu Dâvûd, hadis no:5197. Lafız, kendisine âittir. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4328, Tirmizî, hadis no: 2694, Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 2167

[9] ( ( يُسَلِّمُlafzı, haberdir, fakat emir ( لِيُسَلِّمْ ) (selâm versin), anlamındadır. Nitekim İmam Ahmed'in rivâyeti (selâm versin) şeklindedir. (Çeviren)

[10] Buhârî, hadis no:6231, Müslim, hadis no: 2160

[11] Küçük yaştakinin, büyük yaştakine selâm vermesinin sebebi; büyüğün hakkı içindir. Çünkü İslâm, büyüğe saygı göstermeyi ve ona mütevâzi davranmayı emreder.Az olan topluluğun, çok olana selâm vermesinin sebebi; çok olanın hakkı daha büyüktür. Yürüyenin oturana selâm vermesinin sebebi; yürüyenin, dışarıdan gelip de evine girene benzediği içindir. Bineğin üzerindekinin, yaya olarak yürüyene selâm vermesinin sebebi ise; Bineğe binenin bineğinden dolayı kibirlenmeyip mütevâzi olmaya dönmesi içindir. (Çeviren)

[12] Buhârî, hadis no:6232, Müslim, hadis no: 2160

[13] Hadis sahihtir. Ebu Dâvûd, hadis no:5204. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4336, İbn-i Mâce, hadis no: 3701, Sahihu Süneni İbn-i Mâce, hadis no: 2986

[14] Buhârî, hadis no:6247. Lafız, Buhârî'ye âittir. Müslim, hadis no: 2168

[15] Hâşimoğulları kabilesinden Ebu Tâlib'in kızıdır.Künyesi, Ümmü Hâni'dir.Bazı âlimeler Fâhite, bazıları da Hind olduğunu söylemişlerdir. Peygamber -sallallahu aleyhi ve sellem-'den hadisler rivâyet etmiştir. Muâviye'nin hilâfeti zamanında vefât etmiştir.

[16] Buhârî, hadis no:6158. Lafız, Buhârî'ye âittir. Müslim, hadis no: 336

[17] Nûr Sûresi: 61

[18] İslâm ülkesinin vatandaşı olmuş kâfirlere,arada bir ahid ve anlaşma (zimmet) olduğu için "zimmî, muâhed, ehl-i zimmet" denir. Onlar, din ve inanç dışındaki konularda, müslümanlarla eşit haklara sahiptirler.

[19] Müslim, hadis no: 2167

[20] Yani onlara:'Aleykum selâm" demeyin.Çünkü onlar, çoğunlukla selâm veriyormuş gibi "Essâmu aleykum" (âcil ölüm, sizin üzerinize olsun) derler. 'Ve aleykum' dediğiniz zaman, onlara şöyle demiş olursunuz: 'Söylemiş olduğunuz şey, sizin üzerinize olsun, sizin başınıza gelsin."

[21] Buhârî, hadis no:6258. Buhârî'ye âittir. Müslim, hadis no: 2163

[22] Buhârî, hadis no:5663. Müslim, hadis no: 1798.Lafız, Müslim'e âittir.

[23] Hadis ceyyid'dir. Ebu Dâvûd, hadis no: 5208 Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4340, Tirmizî, hadis no: 2706, Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 2177. Bkz: "Silsiletul-Ehâdi's-Sahiha", hadis no: 83

[24] Hadis, hasendir. Tirmizî, hadis no: 2728, Hadisin lafzı, Tirmizî'ye âittir. Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 2195. İbn-i Mâce, hadis no: 3702, Sahihu Sünen-i İbni Mâce, hadis no: 2987

[25] Hadis hasendir. Ebu Dâvûd, hadis no: 5212, Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4343, Tirmizî, hadis no: 2727, Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 2197

[26] Hadis ceyyid'dir. Taberânî "Mu'cemu'l-Evsat'ta rivâyet etmiştir. hadis no:97.Bkz: Silsiletu'l-Ehâdisi's-Sahiha", hadis no: 2647

[27] Buhârî, hadis no: 3217. Buhârî'ye âittir. Müslim, hadis no: 2447

[28] Hadis hasendir. Ahmed, hadis no: 23492, Ebu Dâvûd, hadis no: 5231.Hadisin lafzı, Ebu Dâvûd'a âittir. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4358

[29] Bazı âlimler bunun anlamı hakkında şöyle demişlerdir: "Yani efendinize veya en hayırlınıza merkebinden inmesinde kendisine yardım etmek için ayağa kalkın", demektir.Çünkü Sa'd b. Muaz, Hendek savaşında yaralandığından dolayı hasta idi. (Çeviren)

[30] Buhârî, hadis no: 6262. Buhârî'ye âittir. Müslim, hadis no: 1768

[31] Hadis hasendir.Ahmed, hadis no: 25610. Bkz: "Silsiletu'l-Ehâdîs'-Sahîha", hadis no: 67

[32] Hadis sahihtir. Ebu Dâvûd, hadis no: 5217, Lafız, Ebu Dâvûd'a âittir. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4347, Tirmizî, hadis no: 3872, Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 3039

[33] el-Ayni, Buhârî'nin şerhinde Ebî'l-Velîd b. Rüşd'den şöyle nakleder:
Başkası için ayağa kalkmanın dört hükmü vardır:
Birincisi:Kendisi için ayağa kalkanlara büyüklük taslamak isteyen kimse için ayağa kalkmak haramdır.
İkincisi: Kendisi için ayağa kalkanlara büyüklük taslamayan, fakat bu davranışın sonucunda nefsine korktuğu bir şey girmesinden ve zorba hükümdarlara benzemesinden endişe eden kimse için ayağa kalkmak mekruhtur.
Üçüncüsü: Kendisi için ayağa kalkanlara büyüklük taslamayan ve zorba hükümdarlara da benzemeyen, fakat kendisine iyilik ve saygıdan dolayı ayağa kalkmak câizdir.
Dördüncüsü: Yolculuktan dönene selâm vermek ve hoşgeldin demek, yeni bir nimete sahip olanı tebrik etmek veya başına bir belâ geleni teselli etmek için ayağa kalkmak mendubdur.

[34] Hadis sahihtir. Ebu Dâvûd, hadis no: 5229, Lafız, Ebu Dâvûd'a âittir. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4357, Tirmizî, hadis no: 2755. Lafız, Türmizî'ye âittir. Sahihu Süneni't-Tirmizî, hadis no: 2212

[35] Buhârî, hadis no: 95

[36] Hadis hasendir. Ebu Dâvûd, hadis no: 5210, Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 4342, Bkz: "Silsiletu'l-Ehâdi's-Sahiha", hadis no: 1412 ve "İrvâu'l-Ğalîl", hadis no: 778

[37] Müslim, hadis no: 370
Sünen-i İbn-i Mâce'de, Ebu Hureyre'den -Allah ondan râzı olsun- rivâyet olunan hadiste ise, "Rasûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem- küçük abdestini yaptıktan sonra avuçlarıyla toprağa vurup teyemmüm aldı, sonra da adamın selâmını aldı." (Çeviren)

[38] Hadis sahihtir. Ebu Dâvûd, hadis no: 17:Lafız, Ebu Dâvûd'a âittir. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no: 17, Nesâî, hadis no: 38, Sahihu Sünen-i Nesâî, hadis no: 37

[39] Rivâyete göre Ebu Cemra, Farsçayı bildiği için farsça konuşulanları İbn-i Abbas'a terceme ediyordu.Başka bir rivâyete göre ise, Ebu Cemra, İbn-i Abbas'ın konuşmalarını onu işitemeyenlere aktarıyordu. (Çeviren)

[40] Buhârî, hadis no: 87. Lafız Buhârî'ye âittir. Müslim, hadis no: 17

[41] Hadis sahihtir. Ebu Dâvûd, hadis no: 5209. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no:4341, Tirmizî, hadis no: 2722, Sahihu Sünen-it-Tirmizî, hadis no: 2189

[42] Hadis sahihtir. Ebu Dâvûd, hadis no: 5209. Sahihu Sünen-i Ebî Dâvûd, hadis no:4341,

Bu Risaleyi Alltaki Linklerden İndirebilirsiniz...

TIKLA .PDF FORMATI
TIKLA .DOC FORMATI

 

[salih_talha]

ALLAH cc. razı olsun kardeşim bu güzel ve değerli bilgileri bizlerle paylaştıgın için...

 

[Aşk-ı Hicab]

Falanca sana selam söylüyor denilince

Hz.Aişe(r.a)'den rivayet edildiğine göre,Resulullah(s.a.v) Hz.Aişe'ye şöyle buyurdu:
"(Ya Aişe!) Cibril sana selam söylüyor." Aişe de:
-Selam ve Allah'ın rahmeti O'nun da üzerine olsun,dedi.


(Muslim,2446.Tirmizi 3881)

 

[hudavendigar]

Tanıdık tanımadığımıza selam veriyorum.Tanımadıklarımız selamımı almıyorlar.Vebali onlarındır.