Veli: Dost, yakın olmak, yardım et*mek, idare etmek, çekip çe*vir*mek, yö*nelmek, kaç*mak, arka çevirmek, sevmek, sahip ol*mak, vâris ol*mak... gibi mana*ları kullanılışına göre ifade eder. Kullanılış şekil*leri yönünde, ma*na*ları da çeşitlidir. Kur’ân-ı Kerîm’de 220 civarında zik*redil*mektedir.
Genel anlam:
1- Sizin velîniz (dostunuz) Allâh’dır, Resûl’üdür ve îmân eden*ler*dir... 5/Mâide: 55
2- Mü'minler, mü'minleri bırakıp da kâfir*leri velîler (dost) edinmesin*ler... 3/Aliimrân: 28
3- Zalimler birbirlerinin velîleridir*ler (dostları*dır). Allâh müttakilerin vel*îsidir (dostu*dur). 45/Câsiye: 19
4- Allâh’dan başka velî (dost) edi*nen*le*rin durumu, kendilerine ev ya*pan örümceğin du*rumu gibidir. Evlerin en çürüğü şüphesiz örüm*cek yu*va*sıdır. Keşke bil*selerdi. 29/Ankebût: 41
5- Eğer onlar Allâh’a, Nebî'ye ve O'na in*dirilene îmân etmiş ol*sa*lardı; on*ları velîler (dost) edinmez*lerdi. 5/Mâide: 81
Kimleri velî edindiler?
1- Ey imân edenler! Yahudi ve Hıristiyanları velîler (dostlar) edin*meyin onlar birbirinin vel*îsi (dostu)’dir. Sizden onları velî (dost) edi*nenler, onlar*dandır. 5/Mâide: 51
2- Ey îmân edenler! Eğer küfrü îmâna ter*cih ediyorlarsa, baba*larınızı ve kardeşlerinizi velî*ler (dostlar) edinmeyin. Sizden kim onları velî (dost) edinirse, onlar zâlimlerin kendile*ridir. 9/Tevbe: 23
3- Ey îmân edenler! Sizden önce kendile*rine kitâb verilenler*den dî*ni*nizi alay ve oyun ko*nusu edinen*leri ve kâfirleri velî (dost) edin*me*yin. Allâh’dan ittikâ edin. Eğer mü'min*ler iseniz. 5/Mâide: 57
4- Şeytân kendi velîlerini (dostlarını) kor*ku*tur. Eğer îmân et*mişseniz on*lardan kork*ma*yın. Ben'den kor*kun. 3/Aliimrân: 175
5- Allâh îmân edenlerin velîsidir. Çünkü, onları zulümât (karanlık)’tan nûr (aydınlık)’a çı*karır. Kâfir olan*ların evliyâsı (dostları) Tâğût'tur. Çünkü onları nûr (aydın*lık)’dan alıp zulümât (ka*ranlık)’a çıkarırlar. İşte onlar Cehennemliklerdir, onlar orada te*melli kala*cak*lardır. 2/Bakara: 257
Niçin Dost Edindiler:
1- Mü'minleri bırakıp, kâfirleri velî (dost) edinenler, onların yanında izzet mi arıyorlar? Bütün izzet Allâh’a aittir. 4/Nisâ: 139
2- Dikkat et, halis dîn Allâh’ındır. Onu bı*rakıp kendilerine bir ta*kım velîler (dostlar) edinenler, derler ki: Onlar, bizi Allâh’a takar*rublaş*tır*sın*lar (yakın*laştırsınlar) diye ibâdet (kulluk) ediyo*ruz. Allâh, araların*daki ihtilâf ettikleri husus*larda hükmünü verecektir. Hiç şüphesiz Allâh kâzib (yalancı) ve keffâr (kâfir)’ı hidâyete erdirmez. 39/Zümer: 3
Genel Değerlendirme:
1- Mü'minlerin dostu; Allâh, Resûl’ü ve mü'minlerdir.
2- Kâfirler dost edinilmez.
3- Kâfirler, zâlimler birbirinin dostu*dur.
4- Kâfirlerin dostluğu örümcek ağı gibidir
5- Kur'ân’a îmân eden, kâfirleri dost edi*nemez.
6- Yahudi ve Hıristiyanları dost edi*nen on*lardandır.
7- Kâfir ana-babaya, kardeşlere dostluk yoktur.
8- Dinimizi alay ve oyun haline geti*renlerle dostluk yok.
9- Şeytân kendi dostlarını, Müslüman*ları tehlikeli göstermekle kor*kutur.
10- İmân edenler, gerçekten îmân etmişse; Şeytânın dostla*rında kork*ma*ması gerekiyor. Sadece Allâh’dan korkulur.
11- Kâfirlerin dostu, tâğûttur.
Genel anlam:
1- Sizin velîniz (dostunuz) Allâh’dır, Resûl’üdür ve îmân eden*ler*dir... 5/Mâide: 55
2- Mü'minler, mü'minleri bırakıp da kâfir*leri velîler (dost) edinmesin*ler... 3/Aliimrân: 28
3- Zalimler birbirlerinin velîleridir*ler (dostları*dır). Allâh müttakilerin vel*îsidir (dostu*dur). 45/Câsiye: 19
4- Allâh’dan başka velî (dost) edi*nen*le*rin durumu, kendilerine ev ya*pan örümceğin du*rumu gibidir. Evlerin en çürüğü şüphesiz örüm*cek yu*va*sıdır. Keşke bil*selerdi. 29/Ankebût: 41
5- Eğer onlar Allâh’a, Nebî'ye ve O'na in*dirilene îmân etmiş ol*sa*lardı; on*ları velîler (dost) edinmez*lerdi. 5/Mâide: 81
Kimleri velî edindiler?
1- Ey imân edenler! Yahudi ve Hıristiyanları velîler (dostlar) edin*meyin onlar birbirinin vel*îsi (dostu)’dir. Sizden onları velî (dost) edi*nenler, onlar*dandır. 5/Mâide: 51
2- Ey îmân edenler! Eğer küfrü îmâna ter*cih ediyorlarsa, baba*larınızı ve kardeşlerinizi velî*ler (dostlar) edinmeyin. Sizden kim onları velî (dost) edinirse, onlar zâlimlerin kendile*ridir. 9/Tevbe: 23
3- Ey îmân edenler! Sizden önce kendile*rine kitâb verilenler*den dî*ni*nizi alay ve oyun ko*nusu edinen*leri ve kâfirleri velî (dost) edin*me*yin. Allâh’dan ittikâ edin. Eğer mü'min*ler iseniz. 5/Mâide: 57
4- Şeytân kendi velîlerini (dostlarını) kor*ku*tur. Eğer îmân et*mişseniz on*lardan kork*ma*yın. Ben'den kor*kun. 3/Aliimrân: 175
5- Allâh îmân edenlerin velîsidir. Çünkü, onları zulümât (karanlık)’tan nûr (aydınlık)’a çı*karır. Kâfir olan*ların evliyâsı (dostları) Tâğût'tur. Çünkü onları nûr (aydın*lık)’dan alıp zulümât (ka*ranlık)’a çıkarırlar. İşte onlar Cehennemliklerdir, onlar orada te*melli kala*cak*lardır. 2/Bakara: 257
Niçin Dost Edindiler:
1- Mü'minleri bırakıp, kâfirleri velî (dost) edinenler, onların yanında izzet mi arıyorlar? Bütün izzet Allâh’a aittir. 4/Nisâ: 139
2- Dikkat et, halis dîn Allâh’ındır. Onu bı*rakıp kendilerine bir ta*kım velîler (dostlar) edinenler, derler ki: Onlar, bizi Allâh’a takar*rublaş*tır*sın*lar (yakın*laştırsınlar) diye ibâdet (kulluk) ediyo*ruz. Allâh, araların*daki ihtilâf ettikleri husus*larda hükmünü verecektir. Hiç şüphesiz Allâh kâzib (yalancı) ve keffâr (kâfir)’ı hidâyete erdirmez. 39/Zümer: 3
Genel Değerlendirme:
1- Mü'minlerin dostu; Allâh, Resûl’ü ve mü'minlerdir.
2- Kâfirler dost edinilmez.
3- Kâfirler, zâlimler birbirinin dostu*dur.
4- Kâfirlerin dostluğu örümcek ağı gibidir
5- Kur'ân’a îmân eden, kâfirleri dost edi*nemez.
6- Yahudi ve Hıristiyanları dost edi*nen on*lardandır.
7- Kâfir ana-babaya, kardeşlere dostluk yoktur.
8- Dinimizi alay ve oyun haline geti*renlerle dostluk yok.
9- Şeytân kendi dostlarını, Müslüman*ları tehlikeli göstermekle kor*kutur.
10- İmân edenler, gerçekten îmân etmişse; Şeytânın dostla*rında kork*ma*ması gerekiyor. Sadece Allâh’dan korkulur.
11- Kâfirlerin dostu, tâğûttur.